مدیریت بیماری کرونا

14 نکته کلیدی در خصوص مدیریت بیماری کرونا

1:  تاکید بر این نکته که کرونا به عنوان ویروسی عالم گیر یک موضوع سیاسی نیست  و صرفا یک بیماری است که بشدت تحت تاثیر مراودات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی قرار دارد. بنابراین فراتر از مسئولیت فردی، یک مسئولیت پذیری اجتماعی جهان شمول برای آن وجود دارد.

2: از آنجایی که این بیماری فراتر از جنبه بیولوژیکی از نظر تکثیر و شیوع وابسته به مسائل فرهنگی و اجتماعی است، تجویز یک نسخه در نقطه ای از جهان برای مبارزه با آن لزوما تضمینی برای پاسخگویی مثبت به آن در سایر مناطق نیست. در مبارزه با بیماری کرونا می بایست تکثر فرهنگی  وبسترهای جامعه شناختی آن را نیز در نظر گرفت. لزوما نوع کنشی که مثلا در چین و ژاپن برای مقابله در نظر گرفته شده است، و حتی منجر به کاهش ابتلا و درمان بیماری شده، ممکن است در ایران، ترکیه و ایتالیا پاسخگو نباشد. بنابراین هر اقدامی باید همراه با شناخت بسترهای اجتماعی آن شکل بگیرد.

3. متهم کردن و تقصیر را گردن فرد، نهاد، کشوری خاص و ... انداختن در شرایط فعلی هیچ دردی را دوا نخواهد کرد و صرفا موجب افزایش اضطراب اجتماعی می شود. در سطح جهانی با وجودی که چین منشأ این بیماری بوده است و از آنجا به تمام دنیا سرایت کرده، اما با مردم چین همدردی می شود. کسی مردم این کشور، فرهنگ و سبک زندگی و تغذیه ای آنان را محکوم و مورد شماتت قرار نمی دهد. در داخل کشور ما هم باید تلاش کنیم از متهم کردن همدیگر برحذر باشیم. شهر، مکان وصنف و یا طبقه خاص اجتماعی را طرد و مورد اتهام قرار ندهیم. متاسفانه گاهی مشاهده می شود که مردم و حتی مسئولان در مقابل هم قرار می‌گیرند. در حالحاضر ما بیش از هر چیزی به همدلی و همراهی نیاز داریم.
4. مناطق غیر بحرانی به اندازه مناطق درگیر بحران نیازمند توجه هستند و هیچ نقطه ای نباید از برنامه های مداخله ای به دور باشد. این موضوع از آنجا اهمیت دارد که بدانیم هیچ جا امن نیست و یک فرد ناقل به تنهایی می تواند منشا انتقال و آلوده کردن یک جامعه باشد. بنابرای باید تدابیر محافظتی و مداخلاتی برای همه جا لحاظ شود و شیوع پایین ویروس در یک منطقه و یا شهر را دلیل عدم حضور و مداخله خود نپنداریم.
5. تکیه بر مشارکت مردمی به عنوان نیرومندترین عامل مبارزه با بیماری کرونا؛ باید باور کنیم که بدون همراهی مردم هرگز مبارزه با بیماری موفقیت آمیز نخواهد بود. برای همراه کردن مردم با سیستم بهداشتی و درمانی باید از همه ابزارهای ممکن بهره گرفت. راه کار این موضوع این است که به تک تک افراد جامعه مسئولیت ببخشیم. مسئول نمودن افراد فقط به شخص معطوف نیست بلکه به کل جامعه مربوط می شود این مساله بیشترین تاثیر را بر کنترل بیماری خواهد داشت.
6. تاکید بر آموزش عمومی و کانالیزه کردن آن برای عموم مردم، با قبول این واقعیت که هیچ مداخله ای به اندازه آموزش مفید، یکدست و در عین حال ساده و گیرا، نمی تواند به برنامه ریزان و مدیران کمک نماید. در این مسیر ضروری است از از ابزار رسانه، شبکه های اجتماعی و مجازی، صدا وسیما و ... حداکثر بهره برده شود.
7. استفاده از ظرفیتهای بر زمین مانده برای مبارزه با بیماری کرونا، که در این موضوع می توان به دو بخش مهم اشاره کرد. اولین مورد آن بهره گیری از دانش ونیروی افراد متخصص و کار آزموده است که در شرایط کنونی و با توجه به کمبود نیرو بصورت رسمی در صحنه حضور ندارند. مهمترین این افراد بازنشسته گان حوزه بهداشت و درمان همچون پزشکان، پرستاران و ...، هم چنین استفاده مناسب از ظرفیت سمن ها،نهادهای دانشجویی و سایر داوطلبان آموزش دیده است. از نظر سخت افزاری هم باید لیستی از مهمترین مکانها و ابزارهای در دسترس و مناسب برای شروع مداخله تهیه و در موارد نیاز استفاده کرد.
8. جذب مشارکت درمانی، اقتصادی و لجستیکی از ایرانیان مقیم خارج از کشور، این موضوع به ویژه در شرایط تحریم وتروریسم اقتصادی فعلی می تواند یک ستون اتکا تلقی شود. تعدادی زیادی از ایرانیان دلسوز در خارج از کشور وجود دارند که می خواهند و می توانند به مدد سیستم بهداشتی درمانی کشور در شرایط فعلی بیایند اما در شرایط سردرگمی و سرگردانی قرار دارند و نمیدانند چطور کمک کنند. در این زمینه می‌بایست کمیته های معتمد اجتماعی شکل بگیرد که ضمن جذب این افراد، حداکثر بهره وری ایجاد شود.
9. جذب کمک های بین المللی و تسهیل روند این امر: این موضوع اگرچه با نقش آفرینی وزارت خارجه می تواند بیشترین تاثیر را داشته باشد، اما در کنار آن اطلاع رسانی دقیق، تاکید بر ارائه آمار صحیح و ترسیم درست وضعیت بهداشتی درمانی کشور می تواند نهادهای بین المللی را ترغیب به کمک بهتر در شرایط بحرانی قرار دهد. این کانال مشترک می تواند با همراهی نهادهای درگیر در مبارزه با بیماری (هم نهادهای رسمی و هم سازمانهای مردم نهاد) شکل گیرد.
10. استمداد از افراد با نفوذ اجتماعی برای جمع آوری کمک های مردمی و همراه کردن آنها با طرح های هلال احمربا توجه به اینکه متاسفانه اعتماد اجتماعی نسبت به نهادهای رسمی تا حدودی مخدوش شده است، بازیابی این اعتماد می تواند در شرایط فعلی بسیار مفید و موثر باشد. در این موضوع تغییر نگاه به بازیگران، ورزشکاران (به اصطلاح سلبریتی ها) و ... نیاز است. ذائقه مردم را باید درک کرد و برای همه اقشار اجتماعی مرجع مورد احترام و اتکاء را معرفی و از آنها درخواست نمود به کمک سازمانهایی چون هلال احمر وزارت بهداشت و ... بشتابند.
11. با توجه به اینکه دوره حضور این ویروس و میزان خسارات احتمالی آن هنوز مشخص نیست، هلالاحمر می بایست خود را برای بدترین شرایط آماده کند. یعنی حداقل یک دوره زمانی شش ماهه و کار با جمعیت میلیونی که نیاز به غربالگری دارند، (اگرچه مبتلا به ویروس هم نباشند) در نظر بگیرد. وقتی چنین نگاهی  وجود داشته باشد به طور قطع در بسیج امکانات، جلوگیری از تحلیل قوای نیروی درمانی، تقسیم منابع مالی، درمانی و ... حداکثر بهره وری صورت خواهد گرفت.
12. انعطاف پذیری در برابر خواست اجتماعی، پرهیز از روش های نظامی و امنیتی مگر در موارد بسیار خاص با تکیه بر شناخت فرهنگی و اجتماعی مردم: با توجه به اینکه مدت زمان حضورویروس مشخص نیست "نمی توان بیش از اندازه انتظار داشت مردم در خانه ها بمانند" و در این زمینه به زور متوسل شد. اگر چنین اتفاقی صورت پذیرد باید منتظر سه پیامد منفی آن باشیم:

الف: نگه داشتن مردم در خانه ها برای مدت طولانی میسر نیست چرا که تامین معیشت آنها در سطح وسیع برای سیستم حمایتی دولتی بسیار مشکل است و حتی بحران آفرین است. مشکلات روانی و اجتماعی ناشی محبوس بودن در خانه ها، تشدید بیماری های جسمی غیرقابل پیش بینی، مسمومیتها و ... از تبعات احتمالی آن خواهد بود.

ب: مردم بیشتر از یک بازه زمانی مشخص از نظر روانی قادر نخواهند بود محبوس در خانه ها باشند. بنابراین به زودی قانون گریزی و نوعی برخورد اجتماعی همراه با انگ زنی شکل خواهد گرفت که خود منشا بحران اجتماعی دیگری خواهد بود .

ج: توسل به زور برای نگه داشتن مردم در چنین شرایطی ابتدا مردم را در مقابل حکومت و سپس مردم را در مقابل مردم قرار خواهد داد به طوری که در نهایت منجر به ایجاد پدیده با عنوان "بحران در بحران" خواهد بود.

13. رصد فضای شبکه های اجتماعی، منابع اطلاعاتی و اطلاع دهی باید در دستور کار جدی قرار گیرد. راهکار این موضوع هم بازیابی اعتماد اجتماعی است. به یاد داشته باشیم هیچ عنصری به اندازه صداقت و شفافیت در همراهی مردم موثر نیست. آن روزی که اعتماد اجتماعی به سیستم بهداشتی و درمانی سلب شود بزرگترین خدمت ها هم از جانب مردم خیانت تلقی خواهد شد. برای پیشگیری از چنین روندی لازم است اتاق شیشه ای آمار و اطلاعات شکل بگیرد و مردم باور کنند که آنچه دریافت می‌کنند و از آنها خواسته می شود به صلاح آنهاست.
14. و در نهایت لازم میبینم در شرایط حساس کنونی همگان را به دعای خیر و توکل بر پروردگار یکتا دعوت کنم. هرگاه توکل به مفهوم صحیح کلمه در جان انسان پیاده شود به یقین امیدآفرین، نیرو بخش و باعث تقویت اراده و تحکیم مقاومت در مقابل بلایا، مصائب و بیماری هاست.ایمان داشته باشیم که  خداوند کریم که از رگ های گردنمان به  ما نزدیکتر است به ما لطف و عنایت دارد و هیچ لحظه ای ما را به خود وا نمی گذارد و انشالله بر پایه ایمان، توکل و استمداد از حضرت حق بر این مشکل هم پیروز خواهیم شد.